Σύστημα Ελέγχου Πτήσης [GR]

Στα αεροσκάφη, το σύστημα ελέγχου πτήσης αναφέρεται στα δομικά μέρη τους τα οποία χρησιμεύουν στην μετάδοση της κίνησης από το χειριστήριο του πιλότου στις επιφάνειες ελέγχου. Αποτελεί ένα από τα κυριότερα συστήματα ενός αεροπλάνου.

Κατηγορίες συστημάτων

Ανάλογα με τον τύπο του αεροσκάφους, τη χρήση του και τα πτητικά χαρακτηριστικά του και το κοινό στο οποίο απευθύνεται, το σύστημα ελέγχου μπορεί να διαφέρει. Παρακάτω αναφέρονται τα κυριότερα σήμερα συστήματα.

Μηχανικό

Το μηχανικό σύστημα ελέγχου είναι το απλούστερο. Η σύνδεση των επιφανειών ελέγχου με τα χειριστήρια του αεροσκάφους γίνεται με συρματόσχοινα ή άλλα νήματα και η κίνησή τους δεν υποβοηθάται. Έτσι, η δύναμη και η ικανότητα του πιλότου επηρεάζει άμεσα την ικανότητα του αεροσκάφους να ελίσσεται. Τέτοια συστήματα συναντώνται κατά συντριπτική πλειοψηφία στα ελαφρά και υπερελαφρά αεροπλάνα, όπου οι ταχύτητες και τα φορτία είναι μικρά κι έτσι το σύστημα αυτό είναι ταυτόχρονα αποδοτικό και πιο οικονομικό από τις άλλες λύσεις.

Υδραυλικό

Το υδραυλικό σύστημα ελέγχου ήταν μέχρι πρόσφατα το πιο διαδεδομένο για πιο μεγάλα αεροσκάφη. Καθώς τα βάρη αυτών είναι μεγάλα και οι δυνάμεις που απαιτώνται πολλές φορές είναι μεγαλύτερες από αυτές που ενας άνθρωπος μπορεί να δώσει, το σύστημα αυτό χρησιμοποιεί ένα υδραυλικό δίκτυο μεταξύ των επιφανειών ελέγχου και των χειριστηρίων στο πιλοτήριο. Έτσι οι απαιτούμενες δυνάμεις μικραίνουν δραματικά και οι δυνατότητες ενός ανθρώπου ανταποκρίνονται ικανοποιητικότατα. Εντούτοις, το σύστημα αυτό έχει το μειονέκτημα ότι εξαρτάται από τους κινητήρες για την λειτουργία του (παροχή πίεσης, αλλά και από ένα περίπλοκο δίκτυο ροή του υδραυλικού υγρού. Πολλές φορές το σύστημα αυτό έχει ζημιωθεί από κάποια φαινομενικά άσχετη βλάβη με αποτέλεσμα την απώλεια ελέγχου του αεροσκάφους. Εντούτοις, οι κατασκευάστριες εταιρίες έχουν λύσει την συντριπτική πλειοψηφία των προβλημάτων και έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη τεχνογνωσία, καθιστώντας έτσι το σύστημα ασφαλέστατο, και ιδιαίτερα δημοφιλές για όλους τους τύπους μεγάλων αεροσκαφών, μέχρι περίπου τα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Ηλεκτρονικό

Το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου είναι η τεχνολογία που χρησιμοποιείται πλέον ευρέως. Παρουσιάζει την ιδιομορφία ότι ο πιλότος δεν έχει πια άμεση επαφή με τις επιφάνειες ελέγχου. Αντίθετα, τα χειριστήρια του αεροσκάφους ελέγχονται από υπολογιστές οι οποίοι αποφασίζουν τις παραμέτρους της πτήσης και δίνουν τις εντολές στα υδραυλικά συστήματα (τα οποία είναι κατα τ'άλλα απαράλλακτα σε σχέση με τα προαναφερθέντα). Έτσι αυτό το σύστημα είναι πλήρως υποβοηθούμενο. Οι πιο πολλές κατασκευάστριες εταιρίες (και ειδικά ο οίκος Airbus), έχουν ενσωματώσει στους υπολογιστές προγράμματα ελέγχου των κινήσεων των πιλότων ώστε να αποφεύγονται τυχόν λάθη. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που ο πιλότος δώσει εντολή για άνοδο, ο υπολογιστής ελέγχει αν οι συνθήκες (ώση μηχανών, φλάπ κλπ.) είναι κατάλληλες και αν όχι, τις ρυθμίζει ώστε να μην υπάρξει απώλεια στήριξης. Το σύστημα αυτό χρησιμοποιείται πλέον σε όλα τα μεγάλα καινούρια αεροσκάφη (Airbus A320, Boeing 777, Boeing 787 κλπ.) αλλά και στην πλειονότητα των σύγχρονων καταδιωκτικών 3ης, 4ης και 5ης γενιάς, καθ'ότι η ευκολία της αυτοματοποίησης του ελέγχου του αεροσκάφους σε ακραίες συνθήκες βοηθά τον στρατιωτικό πιλότο να συγκεντρωθεί στην μάχη.